Cənnətdə şərab içilməsi ilə əlaqədar ayələri səhv başa düşmək
Bir qisim ağılsızların Quranda, guya ziddiyyət olaraq göstərməyə çalışdıqları mövzulardan biri, şərabın dünyada haram edildiyi halda niyə cənnətdə bir ziyafət olaraq verilməsidir. Mövzuyla əlaqədar ayə isə belədir:
Əvvəlki bölmələrdə də bəhs etdiyimiz kimi, bu cür bir anlayış çatışmazlığı Quranın tam bilməmək, ağlını işlədə bilməmək, pis niyyətli və qərəzli bir dünyagörüşünə sahib olmaqdan qaynaqlanır. İndi belə ağılsız bir iddianın nə üçün məntiqsiz və əsassız olduğunu bir neçə istiqamətdən təhlil edək:
Birincisi, cənnətdə təklif edilən şərabla dünyadakı şərabın fərqli xüsusiyyətlərə sahib olduğunu aşağıdakı ayələrdən başa düşürük:
Göründüyü kimi, cənnətdə təklif edilən içki dünyadakı şərabın mənfi təsir və xüsusiyyətlərindən təmizlənmiş bir içki növüdür. Ayədə ifadə edildiyi kimi nə baş ağrısı verər, nə də məst edər. Yəni həzz və ləzzət verməsinə baxmayaraq sərxoşedici və narahatlıq verici bir xüsusiyyəti yoxdur. Bu xüsusiyyətlərə sahib bir şərabın da cənnət nemətlərindən biri nemət olmasında ən kiçik bir ziddiyyət yoxdur.
Dünyadakı içki bir çox cəhətdən Quranda pislənmiş, mənfi cəhətləri ifadə edilmiş zərərli bir içkidir. İçkinin zərərini və mənfi cəhətlərini izah edən ayələrdən bəziləri belədir:
Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, tapınmaq məqsədilə dik qoyulmuş daşlar da, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız. Həqiqətən, şeytan sərxoşedici içki və qumar vasitəsilə sizin aranıza ədavət və kin salmaq, sizi Allahı yad etməkdən və namazdan ayırmaq istəyər. Siz buna son qoyacaqsınızmı?
(Maidə surəsi, 90-91)
(Bəqərə surəsi, 219)
Əlbəttə ki, bu dünyada haram buyrulan içkinin Quranda pislənmiş mənfi xüsusiyyətlərinin cənnətdəki içki olması təsəvvür edilə bilməz. Necə ki, Allah başqa bir ayəsində də cənnət içkisini təsvir edərkən bu içkinin dünyadakı içkinin mənfi xüsusiyyətlərinə sahib olmadığını yenidən vurğulayır:
Allahın bildirdiyi bu mövzunu öz aləmində ziddiyyətli hesab edən bir kimsənin anlayışından şübhəyə düşməmək qeyri-mümkündür. Cəhalət və azğın bir məqsədlə Qurana yaxınlaşan bir kimsənin ağlının bu dərəcə yox olması, ən aydın mövzuları belə anlamayacaq bir acizliyə düşməsi də Quranın möcüzələrindəndir. Allah bir ayəsində ağlını işlədə bilməyənlərin düşdüyü bu vəziyyəti belə ifadə edir:
(Yunis surəsi, 100)
İkincisi, Quranın ərəbcəsində, bildiyimiz şərab və hər cür spirtli içki mənasını verən “Hamr” kəlməsinin cənnət içkisi mənasında istifadə olunduğu tək ayə əvvəlki səhifələrdə qeyd etdiyimiz Məhəmməd surəsinin 15-ci ayəsidir. Bunun xaricində, cənnətdəki içkilər üçün istifadə edilən “şərab” sözü ərəbcədə hər hansı bir içki mənasını verər. Türkcədə şərab sözü bildiyimiz spirtli içki üçün istifadə edilsə də həqiqətdə ərəbcədə içmək mənasını verən “şerebe” kökündən gəlmişdir və hər cür spirtsiz içki üçün istifadə edilə bilər. Buradan da cənnət içkisinin fərqli bir içki olduğu aydın olur. Yəni Qurandakı cənnət ayələrində keçən “şərab” sözünün türkcədə istifadə edilən şərabla əlaqəsi yoxdur. Bu sözün keçdiyi və içki mənasında istifadə edildiyi ayələrdən bəziləri belədir:
(Sad surəsi, 51)
Allah Nəhl surəsinin 67-ci ayəsində; “Siz xurma ağacının meyvələrindən və üzümlərdən sərxoşedici içki və xeyirli ruzi hazırlayırsınız…” deyə buyurur.
Ağlını işlətməyən bəzi cahil kəslər burada öz aləmlərində şərabın tərifləndiyini, haram olan bir şeyin təriflənməsinin də ziddiyyətli olduğunu deyərlər. Hər şeydən əvvəl, diqqətlə baxdıqda ayədə şərabın təriflənməsi kimi bir vəziyyət yoxdur. Ayədə təriflənən qisim xurmaların və üzümlərin şəxsən özlərinin gözəl ruzi olduqlarıdır. Ayənin birinci hissəsində bəhs edilən isə insanların bunlardan əldə etdikləri sərxoşedici içkidir ki, onsuz da Quranın bir çox yerində bu içkinin zərərləri sayılmış və pislənilmişdir. Ayədən şərab içməyə, sərxoş olmağa bir təşviq, bir tərif mənasının olduğunu demək də ortada qərəzli bir yanaşma ya da əhəmiyyətli bir anlayış və mühakimə yanlışlığı olduğunu göstərir.
Bu ayədə əhəmiyyətli bir həqiqətə diqqət çəkilir: Allahın ruzi olaraq verdiyi bir nemət, istənildiyində müsbət və faydalı olaraq istifadə edilə bilər, istənildiyində də sui-istifadə edilərək zərərli işlərdə istifadə edilə bilər. Yəni eyni nemət, məqsədə görə gözəllik ya da pislik halına gətirilə bilər, halal və ya haram olaraq istifadə edilə bilər. Burada da imtahan dünyasının bu əsl həqiqəti üzüm və şərabdakı təzad nümunəsiylə bildirilir. Allahın nemət olaraq yaratdığı üzüm, sağlamlıq baxımından nə qədər faydalı, qida mənbəyi, ləzzətli bir məhsul isə, bundan o dərəcə zərərli, insan bədəninə daimi və mənfi təsirləri olan şərab da istehsal edilə bilər. Eyni həqiqət mal, pul, gözəllik, zəka, məqam, mövqe, güc, iqtidar kimi bir çox nemət üçün də məqbuldur. Bu nemətlər Allahın bəyəndiyi xeyirli işlərdə istifadə edilə biləcəyi kimi, Allahın razı olmadığı, zərərli, mənfi məqsədlər üçün də istifadə edilə bilər. Göründüyü kimi, Allah eyni neməti bir çox hikmət daxilində müxtəlif yaradılışlara çevirə bilər. Bu həqiqəti də eyni üstün hikmətlə tək bir ayədə xəbər verə bilər. Düşünüb dərk edən kəslər də Allahın ayələrindəki hikmətləri görər və başa düşərlər. Necə ki, eyni ayənin davamındakı, “…Həqiqətən, bunda anlayan adamlar üçün dəlillər vardır.” (Nəhl surəsi, 67) ifadəsində də buna diqqət çəkilir.
Qısacası, ayə açıq bir şüur və diqqətlə oxunduğu təqdirdə ortada hər hansı bir ziddiyyətin olmadığı asanlıqla görülər. Artıq bu dərəcə aydın mövzularda ziddiyyət axtarmağa cəhd göstərilməsi da inkar edənlərin Quran qarşısında düşdükləri çarəsizliyi göstərməyə kifayətdir.
Mövzular
Qərəzlilik, pis niyyətlilik və səmimiyyətsizlik
İnsan, pis düşüncəli və birtərəfli olaraq Qurana yaxınlaşdığında onu başa düşməsi mümkün deyildir...
Mütəşabih ayələrlə möhkəm ayələri qarışdırmaq
Qurandakı hökmlər, iman gətirənlər tərəfindən asanlıqla aydın olacaq və tətbiq oluna biləcək ...
Quranı şərh etməyi bacara bilməmək
Quran insanlar üçün lazım olan hər cür məlumatı özündə saxlayan möcüzəvi bir kitabdır...
Digər mövzular
Ağılsız Quranı necə şərh edər? Bu saytda yer alan bütün məqalələrlə tanış olmaq üçün "daxil ol" düyməsinə kilik edin.